Maria Skłodowska-Curie, Mikołaj Kopernik, Jan Heweliusz – o nich słyszał chyba każdy. Jednak znacznie mniej wiemy o tym, że istnieli również inni polscy naukowcy, którzy zmienili świat. Dotyczy to takich postaci, jak np. Ignacy Łukasiewicz, Jan Czochralski czy Jan Szczepanik. Okazuje się, że w naszej historii znajdowali się odkrywcy, którym świat zawdzięcza wiele, jednak pamięć o nich się nieco zatarła.
Lampa naftowa
Ok. 40 lat przed przyznaniem Nobla Marii Skłodowskiej-Curie, pewien farmaceuta ze Lwowa dokonał odkrycia o ogromnym znaczeniu dla współczesnego przemysłu. Ignacy Łukasiewicz odkrył sposób na uzyskanie nafty z ropy naftowej. Wynalazł również lampę naftową, która zrewolucjonizowła ówczesny świat. Na ulicach w końcu nastała jasność. Mógł się rozwijać również przemysł naftowy.
Metoda Czochralskiego
Współczesny świat ciężko sobie wyobrazić bez wszechobecnych smartphone’ów, komputerów czy telewizji. We wszystkich tych urządzeniach znajdują się mikroprocesory, do produkcji których używa się monokryształów. Surowce te pozyskiwane są metodą Czochralskiego, opracowaną przez Jana Czochralskiego – polskiego naukowca, który – co ciekawe – nie miał nawet matury.
Jan Czochralski / fot. Wikimedia CommonsDo odkrycia doszło przypadkowo. Podczas sporządzania notatek w laboratorium zanurzył niechcący końcówkę pióra w tyglu z roztopioną cyną. Tak powstał kryształ cyny. Jan Czochralski wynalazł również m.in. stop bezłożyskowy, proszek na katar oraz… płyn do trwałej ondulacji.
Czytaj również: Kolizja HNM Helge Ingstad >>>
Pierwszy telewizor
Współczesna telewizja mogła powstać o wiele później, gdyby nie wynaleziony w 1894 roku telektroskop. Urządzenie to zostało opracowane przez Jana Szczepanika. Dzięki temu wynalazkowi możliwe stało się przesyłanie na odległość ruchomego obrazu. Pierwszym uwiecznionym filmem była operacja jamy brzusznej w szpitalu Langbeck-Virchov. Stało się to 30 lat przed stworzeniem pierwszego monochromatycznego telewizora w 1924 roku.
Jan Szczepanik / fot. Wikimedia CommonsJak się okazuje, nie tylko to urządzenie zawdzięczamy polskiemu naukowcowi. Wynalazł również system barwnego tkactwa, dzięki któremu możliwe było kopiowanie wzorów tkanin. We współpracy z Kazimierzem Żegleniem opracował również pierwszą kamizelkę kuloodporną. W jego udziale znajduje się również opracowanie kolorowego filmu oraz fotografii, a także pierwszy film dźwiękowy.
Czytaj również: Jak napisać podanie o pracę w Norwegii? >>>
Pierwszy mini-komputer
Kto opracował pierwszy komputer personalny? IBM? Microsoft? NASA? Nic z tych rzeczy. Okazuje się, że współcześcni polscy naukowcy również byli wybitni, choć realia PRLowskiej Polski uniemożliwiały im osiągnięcia międzynarodowego sukcesu. Kiedy w Polsce królowały jeszcze komputery zajmujące całe pomieszczenie, Jacek Karpiński w 1969 roku opracował pierwszy na świecie minikomputer K-202. Co więcej – zrobił to o ok. 10 lat szybciej, niż jego konkurenci.
Jacek Karpiński / fot. Wikimedia CommonsJego wynalazek został opracowany nie tylko szybciej, niż pierwszy IBM PC. Model K-202 był również wydajniejszy i mniejszy. Wynalazkiem zainteresowali się również angielscy inwestorzy, którzy chcieli rozpocząć seryjną produkcję. Z pobudek patriotycznych Jacek Karpiński chciał, by miało to miejsce w Polsce. Inwestycję fabryki zablokowały jednak komunistyczne władze, które wolały Odrę 1240. Ponadto naukowiec nie był wygodny pod względem ideologicznym – brał udział w Powstaniu Warszawskim, a także był członkiem Armii Krajowej.
Czytaj również: Niesamowite hotele w Norwegii >>>
Zatrzymał epidemię wirusa polio
Kto słyszał o Hilarym Koprowskim? Ten polski naukowiec zmarł stosunkowo niedawno, bo w 2010 roku. Na kartach historii zapisał się tym, że wynalazł pierwszą na świecie szczepionkę przeciwko wirusowi polio. Dzięki niej udało się powstrzymać epidemię tej choroby, na którą w 1950 roku zachorowało ok. 6. tysięcy dzieci w Polsce. W 1951 roku Hilary Koprowski we współpracy z farmaceutyczną firmą Wyeth podarowali 9 milionów szczepionek, dzięki czemu udało się powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa polio najpierw w Polsce, a później w Europie.
Hilary Koprowski / fot. Wikimedia CommonsBomba termojądrowa
Dzisiaj cały świat drży na słowo bomba wodorowa. Mało kto wie, że wkład w jej rozwój mają również polscy naukowcy. Gdyby nie wybitny polski matematyk – Stanisław Ulam – broń ta mogłaby nigdy nie powstać. W 1943 roku trafił do ośrodka badań jądrowych w Los Aalamos, gdzie uczestniczył w tajnym Projekcie Manhattan. Udowodnił błędne założenie Edvarda Tellera, z którym Stanisław Ulam opracował później ostateczną koncepcję funkcjonowania bomby wodorowej w oparciu o tzw. urządzenie Tellera-Ulama.
Stanisław Ulam / fot. Wikimedia CommonsMa na swoim koncie również osiągnięcia z dziedziny topologii teorii miary, mnogości, prawdopodobieństwa i procesów gałązkowych. Jego prace naukowe przyczyniły się do rozwoju wielu dziedzin naukowych. Pracował również w zespole doradczym przy prezydencie USA – Johnna F. Kennedy’ego, a także w komitetach NASA i Air France.
Polscy naukowcy nieznani
Jak widać, polscy naukowcy osiągnęli znacznie więcej, niż odkrycie, że Ziemia kręci się wokół słońca czy pierwiastków polonu i radu. Na kartach historii zapisali się Polacy, dzięki którym możemy m.in. korzystać ze smartphone’ów, komputerów czy telewizora. O jak wielu naszych rodakach jeszcze nie wiemy? Może chcecie się podzielić tą informacją?
