Jak informuje Norweski Urząd Statystyczny miniony rok był szczególnym okresem wzrostu cen. W kontekście historycznym ceny wzrosły niezwykle wysoko. W przeciwieństwie do roku poprzedniego, w którym dynamika cen większości towarów i usług kupowanych przez gospodarstwa domowe znacząco wzrosła, w roku 2023 scenariusz był bardziej zniuansowany.
Wzrost cen w 2023 roku
Roczna dynamika Wskaźnika Cen Konsumenckich (CPI) w 2023 roku była wyjątkowo wysoka, na co wpłynął przede wszystkim wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych. Ceny energii elektrycznej wyhamowały jednak ogólny wzrost cen w latach 2022–2023. Pomimo łagodzącego wpływu cen energii elektrycznej, roczny wzrost pozostał niezwykle wysoki i wyniósł 5,5%. Wysoka, choć malejąca dynamika cen w całym 2023 roku.
Rok rozpoczął się dwunastomiesięczną zmianą wskaźnika CPI od stycznia 2022 r. do stycznia 2023 r. na poziomie 7,0 proc., by w grudniu stopniowo spadać do 4,8 proc. Wzrost cen w pierwszej połowie roku ustabilizował się na poziomie około 6 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. W drugiej połowie 2023 r. nastąpił spadek cen energii, który przyczynił się do ograniczenia ogólnej dynamiki cen. Jednakże obniżka ta nie oznacza spadku cen; rok był raczej okresem silnego wzrostu cen, po wyłączeniu cen energii.
Przeczytaj również: Gwałtowny spadek sprzedaży mieszkań
Niezwykle silny wzrost czynszów
Ceny wynajmu stale rosły przez cały rok, osiągając w 2023 r. poziom o 3,8% w porównaniu z 2022 r., co stanowi niezwykle silny wzrost czynszów. Ceny czynszów, ze względu na ich znaczną wagę we wskaźniku CPI, znacząco przyczyniły się do ustabilizowania spadku dynamiki CPI w drugiej połowie roku.
Na wysoki wzrost czynszów wpływa kilka czynników, w tym zdolność wynajmujących do dostosowywania stawek istniejących umów w oparciu o utrzymujący się od dwunastu miesięcy wzrost wskaźnika CPI. Ponadto zwiększone koszty dla właścicieli, takie jak wyższe stopy procentowe i opłaty za mieszkania komunalne, prawdopodobnie doprowadziły do przerzucenia wzrostu kosztów na najemców w postaci wyższych czynszów.
Najwyższy roczny wzrost cen żywności od 1982 r
Główną rolę w wysokim wzroście CPI w całym roku miały ceny żywności i napojów, które w latach 2022–2023 wzrosły o 10,0 proc.. Największą roczną dynamikę odnotowano w przypadku owoców i warzyw, które wzrosły odpowiednio o 13,6 i 13,3 proc. Pomimo łącznego wzrostu cen mleka, serów i jaj o 7,6%, ceny te odnotowały niższy wzrost w porównaniu z innymi kategoriami żywności.
Rocznego wzrostu nie należy mylić z comiesięczną, dwunastomiesięczną zmianą publikowaną przez Norweski Urząd Statystyczny (SSB). Roczny wzrost wskaźnika CPI skorygowanego o zmiany podatków i z wyłączeniem energii (CPI-JAE) wzrósł o 6,2 proc. w latach 2022–2023, przekraczając wzrost o 3,9 proc. w 2022 r., co wskazuje na zauważalny wpływ cen energii i zmian podatków na wzrost CPI.
Najwyższy roczny wzrost importowanych towarów od końca lat 80-tych
Ceny energii w 2023 r. były o 7,0 proc. niższe w porównaniu do 2022 r., przede wszystkim na skutek spadających cen gazu i energii elektrycznej. Do spadku cen energii elektrycznej przyczyniły się niższe ceny gazu i podwyższony poziom zbiorników wodnych.
Osłabienie korony norweskiej w stosunku do walut obcych, w połączeniu z 7,0-procentowym wzrostem cen importowanych towarów, spowodowało najwyższy roczny wzrost importowanych towarów od końca lat 80-tych. Pomimo znacznego spowolnienia wzrostu cen wśród partnerów handlowych, słaba korona zapobiegła analogicznemu spadkowi dynamiki cen w Norwegii.
Silny wzrost płac w 2023 r.: odbicie we wzroście cen?
Rok 2023 był nie tylko rokiem niezwykle wysokiego wzrostu cen, ale także wzrostu płac. Statystyki norweskiego urzędu statystycznego (SSB) wskazują na wzrost średnich uzgodnionych miesięcznych wynagrodzeń o 6,4% od trzeciego kwartału 2022 r. do tego samego kwartału 2023 r. – najwyższy w historii. Ten wzrost płac może potencjalnie prowadzić do wyższych cen, jeśli przedsiębiorstwa przerzucą zwiększone koszty pracy na konsumentów.
Chociaż nic nie wskazuje wyraźnie na to, że zwiększone koszty pracy doprowadziły do wyższego wzrostu cen, związek między wzrostem wynagrodzeń i cen pozostaje intrygujący i kluczowy do monitorowania obok innych czynników, takich jak kursy wymiany i czynsze, wpływających na rozwój cen w 2024 r.
Polub nas na facebooku i udostępnij innym nasz post
Źródło: Norweski Urząd Statystyczny (SSB), Zdjęcie: pixabay
Przeczytaj również: Skatteetaten ostrzega przed nowymi próbami wyłudzeń
