Żyjemy dłużej, ale niekoniecznie zdrowiej: Co odbiera zdrowe lata życia?
Mimo że Norwegowie żyją coraz dłużej, nie wszystkie dodatkowe lata życia są latami w zdrowiu. Nowotwory, choroby serca i układu krążenia, schorzenia mięśniowo-szkieletowe oraz zaburzenia psychiczne powodują największe straty w liczbie tzw. „zdrowych lat życia”. Struktura chorób znacząco różni się w zależności od wieku – pokazują to najnowsze dane z globalnego projektu Global Burden of Disease (GBD).
Co odbiera Norwegom zdrowe lata życia?
Pięć głównych grup chorób odpowiada łącznie za 58% obciążenia chorobowego w Norwegii. Wśród dzieci i młodzieży niemal jedna trzecia chorób wynika z problemów psychicznych, głównie lęków i depresji. W populacji w wieku produkcyjnym największe straty zdrowia powodują nowotwory, schorzenia mięśniowo-szkieletowe i zaburzenia psychiczne. Natomiast u osób po 70. roku życia ponad połowa obciążenia chorobowego wynika z chorób serca, raka i chorób neurologicznych.
Dane pochodzą z globalnego projektu Global Burden of Disease, którego norweskim partnerem jest Centrum Analiz Obciążenia Chorobami przy Norweskim Instytucie Zdrowia Publicznego (FHI).
Zdrowsze życie – nie zawsze dłuższe
Analizy obciążenia chorobami pokazują, jak choroby, urazy i czynniki ryzyka wpływają na długość i jakość życia społeczeństwa. Wyniki dla Norwegii za 2023 rok opublikowano w Folkehelserapporten.
– Wyniki pokazują, że wzrost oczekiwanej liczby zdrowych lat życia od 1990 do 2023 roku był mniejszy niż wzrost średniej długości życia – mówi Ann Kristin Knudsen, dyrektor Centrum Analiz Obciążenia Chorobami przy FHI. – To ważna informacja, bo dążąc do zdrowszego społeczeństwa, musimy patrzeć nie tylko na choroby prowadzące do śmierci, ale też na te, które ograniczają zdrowie przez całe życie – dodaje.
Jedna trzecia chorób może być zapobiegana
Z danych GBD 2023 wynika, że co najmniej jedna trzecia obciążenia chorobowego w Norwegii jest wynikiem czynników, którym można zapobiec. Największe znaczenie mają: palenie tytoniu, wysokie ciśnienie krwi, podwyższony poziom cukru, niezdrowa dieta i nadwaga (wysoki wskaźnik BMI).
Choć odsetek codziennych palaczy spadł, palenie nadal pozostaje jednym z najpoważniejszych czynników ryzyka.
– W Norwegii wykonano ogromną pracę w zakresie profilaktyki w ciągu ostatnich 30 lat, co przełożyło się na spadek chorób związanych z paleniem. Ale wciąż mamy duży potencjał poprawy zdrowia poprzez dalsze ograniczanie kluczowych czynników ryzyka – podkreśla Knudsen.
Wzrost zaburzeń psychicznych wśród dzieci i młodzieży
W 2023 roku prawie jedna trzecia obciążenia chorobowego w tej grupie wiekowej wynikała z zaburzeń psychicznych – głównie lękowych i depresyjnych. – Nowe dane wskazują na niepokojący wzrost chorób psychicznych, szczególnie wśród młodych. Odwrócenie tego trendu może przyczynić się do zwiększenia liczby zdrowych lat życia – zaznacza Knudsen.
Zaburzenia psychiczne oraz choroby układu mięśniowo-szkieletowego to również główne przyczyny utraty zdrowia w wieku produkcyjnym. – Oprócz cierpienia jednostek, choroby te wpływają też na rynek pracy i produktywność – dodaje ekspertka.
Starzejące się społeczeństwo, rosnące obciążenie chorobami
Od 2010 roku całkowite obciążenie chorobami w Norwegii, mierzone liczbą utraconych zdrowych lat życia, wzrosło o 11%. Wynika to głównie ze starzenia się społeczeństwa. Po uwzględnieniu tej zmiany, faktyczne obciążenie chorobami spadło o 7%.
Wśród osób po 70. roku życia największy wpływ mają choroby serca, nowotwory i schorzenia neurologiczne. – Choć żyjemy dłużej, coraz więcej osób spędza starość z chorobami przewlekłymi. Dobra wiadomość jest taka, że wiele z tych chorób można częściowo zapobiegać – zauważa Knudsen.
Norwegia na tle świata
Według najnowszych danych GBD 2023 opublikowanych 12 października w czasopiśmie The Lancet, globalne obciążenie chorobami spadło o 36% od 1990 roku (po uwzględnieniu wzrostu liczby ludności i starzenia się społeczeństw), a średnia długość życia na świecie wzrosła o 20 lat od 1950 roku.
Znacznie spadła liczba zgonów z powodu chorób zakaźnych, takich jak odra, biegunka czy gruźlica, ale wzrosła liczba zgonów spowodowanych chorobami niezakaźnymi i uzależnieniami.
Norwegia należy do krajów o najniższym obciążeniu chorobami na świecie – po uwzględnieniu wielkości i struktury wieku populacji. Podczas gdy na świecie choroby niezakaźne odpowiadają za około dwie trzecie ogólnego obciążenia, w Norwegii stanowią one ponad 80%.
– Globalnie widzimy ogromny postęp w zakresie długości życia i spadku chorób zakaźnych, ale choroby niezakaźne stają się coraz większym wyzwaniem. Musimy też brać pod uwagę wpływ geopolityki i sytuacji gospodarczej na przyszłe zdrowie populacji – podsumowuje Ann Kristin Knudsen.
Czy ten artykuł był ciekawy? Udostępnij go innym. Kliknij w link poniżej i pozwól nam się rozwijać wspierając nas. Dziękujemy.
Wspieraj Radio Wataha to nasz wspólny głos w Norwegii
Źródło: FHI, Zdjęcie: Wojtek Sobieski
Przeczytaj również: ATK: Automatyczna kontrola prędkości na drogach – fotoradary w Norwegii
