Dzisiaj Polska i Polacy na całym świecie obchodzą święto upamiętniające przyjęcie w 1791 r. Konstytucji. Wtedy to Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Ustawa Rządowa była pierwszą w Europie i drugą w świecie nowoczesną ustawą zasadniczą, która wprowadzała w Polsce monarchię konstytucyjną, jakiej większość państw europejskich doczekała się dopiero w wieku następnym. Uchwalenie Konstytucji po długich debatach
i sporach na Sejmie Wielkim zostało uznane za ważne wydarzenie w ówczesnej prasie europejskiej oraz wśród elit politycznych. Było przykładem pokojowych przekształceń ustrojowych, zwłaszcza na tle wydarzeń w ogarniętej rewolucją Francji.
Oryginały dokumentu w Archiwach Państwowych
W Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie przechowywane są trzy unikatowe oryginalne egzemplarze Konstytucji 3 Maja. Tekst z Tzw. Metryki Litewskiej z podpisami marszałków sejmu, został ocalony przed zniszczeniem przez Rosjan w Bibliotece Królewskiej. Egzemplarz z Archiwum Publicznego Potockich przechowali w ukryciu przedstawiciele tego rodu. Trzeci egzemplarz Konstytucji jest częścią obszernego, liczącego 25 tomów Archiwum Sejmu Czteroletniego. Zbiór ten, zabezpieczony przez jednego z sekretarzy sejmowych, Antoniego Siarczyńskiego, trafił w 1808 r. do Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie,
a po rozwiązaniu tej instytucji w 1832 r. wywieziono go do Rosji, skąd powrócił do Polski w ramach rewindykacji archiwaliów dopiero w 1964 r. Ponadto w AGAD zachował się urzędowy druk tekstu Ustawy Rządowej z formułą wpisu do akt grodzkich warszawskich, potwierdzony pieczęcią i podpisem pisarza grodzkiego.
Сьогодні державне свято
Незважаючи на те, що цей документ був підписаний 233 рік тому, він, безсумнівно, досі несе багато універсальних посилів. Це також модель консенсусу між конфліктуючими політичними партіями. Його творці проявили фантазію та довгострокове мислення та дії на благо країни. Конституція 3 Maja було сильним поштовхом до усвідомлення громадськістю необхідності змін у функціонуванні держави, а також дало надію на реформи. був цивілізаційним здобутком громадян Речі Посполитої, важливою сторінкою спільної історії Польщі та Литви. Він також став зразком для інших країн.
Цей документ уможливив ефективну роботу сейму, з якого було знято «ліберум вето». Було також запроваджено мажоритарне голосування, і рішення сейму більше не могли бути піддані сумніву обласними зборами.
KONSTYTUCJA 3 MAJA – NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY W PRAWIE
Konstytucja wprowadzała:
- trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą,
- ograniczała immunitety prawne oraz przywileje szlachty zagrodowej, co miało na celu zapobieżenie możliwości przekupstwa biednego szlachcica przez agentów obcego państwa.
Źródło: gov.pl , Zdjęcie: Kancelaria premiera
Поставте нам лайк у Facebook і поділіться нашим дописом з іншими
Приєднуйтесь до Wataha – увімкніть Radio Wataha
