Od 2001 roku 1 marca obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jest to polskie święto państwowe, mające na celu upamiętnić postawę reprezentowaną przez te osoby, które po II Wojnie Światowej nie złożyły broni i walczyły o niepodległość Polski przeciwko służbom ZSRR oraz instytucjom im podległym.
Największe emocje wzbudzały manifestacje narodowców oraz antyfaszystów. Oba marsze planowo miały się spotkać na ul. Rakowieckiej o godz. 19:00. Zgodnie z przewidywaniami, doszło do starcia między uczestnikami obu grup. Musiała interweniować policja, która siłą oddzieliła narodowców od antyfaszystów.
Kontrowersje wokół Żołnierzy Wyklętych
Starcie, do jakiego doszło pomiędzy narodowcami, a antyfaszystami pokazuje, jak wielkie emocje wzbudzają Żołnierze Wyklęci. Przez jednych uwielbiani, przez innych znienawidzeni. Z jednej strony symbolizują niezłomną walkę o niepodległość Polski, z drugiej strony kojarzeni są z ludobójstwem oraz nieuzasadnionymi mordami i gwałtami. Postawa Żołnierzy Wyklętych wzbudza wiele kontrowersji. Na polaryzację opinii na ich temat wpływa wiele czynników, przez co ciężko jednoznacznie wydać jednoznaczną ocenę.
W ogniu konfliktów
By lepiej zrozumieć postawę reprezentowaną przez Żołnierzy Wyklętych, należy przede wszystkim zrozumieć jakie warunki panują w trakcie wojny. Wbrew obiegowej opinii, konflikty zbrojne nie wzbudzają jedynie pięknych romantycznych zachowań ludzkich, takich jak solidarność, odwaga czy empatia. Nie zawsze jednak tak jest – w trakcie wojny budzą się najbardziej pierwotne instynkty, na co dzień skrywane przez ludzi.
. Jakie były fakty?
Na temat Żołnierzy Wyklętych narosło wiele legend i mitów. Faktem niezaprzeczalnym jest, iż są to partyzanci, którzy nie pogodzili się na pozostawaniem Polski w strefie wpływów ZSRR. Postanowili funkcjonować w podziemiu, aby zwrócić uwagę największych światowych mocarstw na fakt, iż II RP nie odzyskała niepodległości. Szacuje się, że cała siatka konspiracyjna liczyła od 120 tys. do nawet 180 tys. osób. Ostatnie zbrojne ramię zostało rozbite dopiero 18 lat po wojnie –grupa dowodzona przez Józefa „Lulka” Franczaka została rozbita 21 października 1963 roku w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami.
Historia Żołnierzy Wyklętych ma również swoją ciemną stronę. Należą do nich m.in. wydarzenia ze wsi Wierchuciny z 1945 roku. Akcją, w wyniku której wymordowano 196 osób, dowodził Mieczysław „Szary” Pazderski. Niesławą okrył się również Romuald „Bury” Rajsa, który w 1946 roku dokonał zbrodni w Zaleszanach. W jej wyniku spłonęło 14 osób, w tym siedmioro dzieci.
Żołnierze Wyklęci to też jasna strona
Warto podkreślić jednak, że wśród Żołnierzy Wyklętych znacznie więcej znajduje się działaczy, którzy do samego końca walczyli o niepodległość Polski, nie stosując przesadnie brutalnych metod. Należy tutaj wyróżnić m.in. Witolda „Witolda” Pileckiego. Na uwagę zasługuje również działalność wspomnianego już wyżej Józefa „Lalki” Franczaka.
Żołnierze Wyklęci – warto pamiętać?
Ogólnie pojmowania Żołnierzy Wyklętych zasługuje na upamiętnienie. Jest ona symbolem niezłomności polskiej natury w walce o najcenniejsze dobro narodowe, jaką jest wolne i niepodległe państwo polskie. Nie możemy jednak zapominać o tym, że wszelkie konflikty zbrojne wzbudzają u niektórych osób najbardziej pierwotne i brutalne instynkty, które owocowały dokonaniem straszliwych zbrodni. Warto pamiętać zarówno o pozytywnych aspektach polskiej historii, jak i tej ciemnej jej strony.
