Konstytucja 3 maja – sięgnijmy do historii. Druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. To jeden z najważniejszych dni na burzliwej karcie historii Polski. Co nam dała konstytucja 3 maja? Dlaczego dzisiejsze święto jest tak ważne i co znaczy dla Polaków?
Konstytucja 3 maja – z nurtem historycznych zmian…
Konstytucja 3 maja – uchwalona została 3 maja 1791 roku. Wprowadzała trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Co ważne – ograniczała immunitety prawne oraz przywileje szlachty zagrodowej, tak zwanej gołoty. Celem ograniczeń względem szlachty było zapobieżenie możliwości przekupstwa, biednego szlachcica przez agentów obcego państwa.
Nowe przywileje
Konstytucja potwierdzała też przywileje mieszczańskie nadane w akcie prawnym z 18 kwietnia 1791 roku. Według tego aktu, mieszczanie mieli prawo do bezpieczeństwa osobistego, posiadania majątków ziemskich, prawo zajmowania stanowisk oficerskich i stanowisk w administracji publicznej a także prawo nabywania szlachectwa. Miasta miały prawo do wysłania na Sejm 24 plenipotentów jako swoich przedstawicieli, którzy mieli głos w sprawach dotyczących miast. Akt ten obejmował pospólstwo opieką prawa i administracji rządowej.
Co jeszcze się zmieniło?
Konstytucja 3 maja znosiła takie „narzędzia władzy szlacheckiej” jak liberum veto, konfederacje, sejm skonfederowany oraz ograniczała prawa sejmików ziemskich. W dniu ustanowienia Konstytucji 3 maja przestaje istnieć Rzeczpospolita Obojga Narodów a w jej miejsce zostaje powołana Rzeczpospolita Polska. Zniesiona zostaje też wolna elekcja. Która w wieku XVIII w ogóle się nie sprawdziła, jej miejsce zastępuje władza dziedziczna, którą po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego miał przejąć władca z dynastii Wettynów.
Konstytucja 3 Maja. Bezpieczeństwo narodowe
Aby czuwać nad bezpieczeństwem wprowadzono stałą armię, której liczebność miała sięgać 100 tysięcy żołnierzy, oraz ustanowiono podatki w wysokości 10% dla szlachty i 20% dla duchowieństwa – gołota, mieszczanie i chłopi byli zwolnieni z płacenia podatku.
Katolicyzm religią panującą…
Katolicyzm został uznany za religię panującą, jednocześnie zapewniono swobodę wyznań, choć apostazja wciąż była uznawana za przestępstwo. Aby konstytucja była zawsze aktualna co 25 lat miał się zbierać Sejm Konstytucyjny, który miałby prawo zmienić zapisy w konstytucji.
Konstytucja 3 Maja
|
CELEBRATION OF 230TH ANNIVERSARY OF THE CONSTITUTION OF 3 MAY 1791 AND MUTUAL PLEDGE BETWEEN POLAND NAD LITHUANIA |
||||||
|
|
||||||
|
|
||||||
|
||||||
|
||||||
|
||||||
|
Konstytucja 3 Maja
Zobacz także:
