Feriepenger – co musisz wiedzieć o wypłacie urlopowej w Norwegii

Najważniejsze zasady, terminy i prawa pracownika

Dla wielu pracowników w Norwegii czerwiec jest miesiącem bez regularnej pensji, ponieważ wynagrodzenie zastępowane jest przez zgromadzone pieniądze urlopowe (feriepenger).
Poniżej wyjaśniamy, jak działa ten system, kiedy przysługują pieniądze urlopowe i w jakich sytuacjach możesz ich nie otrzymać.

Informacje opierają się na obowiązujących przepisach Kodeksu Urlopowego (Ferieloven) oraz wytycznych Arbeidstilsynet i norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych.

Czym są feriepenger?

Feriepenger to środki odkładane na podstawie wynagrodzenia z roku poprzedniego, przeznaczone na sfinansowanie okresu urlopu, który w Norwegii jest co do zasady urlopem bezpłatnym.

Feriepenger:

• nie są dodatkową premią,

• nie są oszczędnościami pracownika,

• nie są potrącane z bieżącej pensji.

To obowiązkowy element norweskiego systemu prawa pracy.

Kiedy wypłacane są pieniądze urlopowe?

Zgodnie z przepisami:

• feriepenger powinny zostać wypłacone w ostatnim normalnym dniu wypłaty przed rozpoczęciem urlopu,

• jeśli urlop jest podzielony na kilka okresów – wypłata powinna być proporcjonalna.

W praktyce:

• większość pracodawców wypłaca feriepenger raz w roku, najczęściej w czerwcu,

• w tym miesiącu często nie wypłaca się normalnej pensji.

Jak obliczana jest wysokość feriepenger?

Podstawą obliczeń jest wynagrodzenie brutto z poprzedniego roku kalendarzowego.

Minimalne stawki:

• 10,2% – standardowa stawka ustawowa,

• 12% lub więcej – w firmach objętych układami zbiorowymi (tariffavtale),

• +2,3% – dodatkowo dla pracowników, którzy ukończyli 60 lat (łącznie minimum 12,5%).

Dokładną kwotę feriepenger znajdziesz:

• w rocznym zestawieniu wynagrodzeń,

• na paskach płacowych,

• w dokumentach przekazywanych przez pracodawcę.

Nowa praca od stycznia – brak pensji i feriepenger w czerwcu

Jeżeli:

• rozpocząłeś nową pracę 1 stycznia,

• firma wypłaca feriepenger w czerwcu,

pracodawca może nie wypłacić ani pensji, ani feriepenger.

Dlaczego?

• feriepenger finansują urlop na podstawie dochodu z poprzedniego roku,

• jeśli pracowałeś wcześniej u innego pracodawcy – feriepenger zostały wypłacone przy zakończeniu tamtej umowy albo zostaną wypłacone teraz.

Jeśli nie pracowałeś w poprzednim roku:

• masz prawo do urlopu,

• nie masz prawa do feriepenger.

Feriepenger a zwolnienie lekarskie

Zasady są następujące:

• pracodawca wypłaca zasiłek chorobowy przez pierwsze 16 dni – od tego naliczane są feriepenger,

• po tym okresie świadczenie wypłaca system ubezpieczeń społecznych (folketrygden),

• NAV nalicza feriepenger maksymalnie za 48 dni choroby w roku.

Jeśli pracodawca wypłaca wynagrodzenie z góry:

• decydują zapisy umowy o pracę lub układu zbiorowego.

Studia, przerwy w pracy a obowiązek urlopu

Jeżeli pieniądze urlopowe nie pokrywają utraty wynagrodzenia, masz prawo:

• zrezygnować z części urlopu,

• wziąć tylko tyle urlopu, ile pokrywają feriepenger,

• połączyć urlop płatny (z feriepenger) z urlopem bez pokrycia.

⚠️ Wyjątek:
Jeśli firma zamyka działalność w okresie urlopowym (np. letnia przerwa), pracownik musi wziąć urlop, nawet jeśli nie ma feriepenger.

Czy można wypłacić feriepenger wcześniej?

Nie.

Feriepenger:

• mogą być wypłacone tylko w związku z urlopem,

• albo przy zakończeniu stosunku pracy.

System ten ma jeden cel:
👉 umożliwić pracownikowi realne wykorzystanie urlopu.

Źródła informacji

• Ferieloven (Kodeks Urlopowy)

• Arbeidstilsynet – Norweska Inspekcja Pracy

• NAV / folketrygden – system świadczeń społecznych

• Wytyczne rządu norweskiego dotyczące prawa pracy

• Zdjęcie: Wojtek Sobieski

Przeczytaj również: Strategiczne partnerstwo Norwegii i Polski: Wspólna przyszłość oparta na czystej energii

FAQ – Feriepenger w pigułce

Stan prawny: aktualny na 2025 r. – brak istotnych zmian systemowych w zasadach feriepenger. Obowiązują te same podstawy prawne co w latach poprzednich.