Boże Narodzenie, a szczególnie wigilijny wieczór to czas który celebrujemy bardzo szczególnie. Dużą wagę przykładamy do związanej z Wigilią symboliki. Sprawdźmy zatem jakie mamy powszechnie znane tradycje wigilijne.
Zgodnie z polską tradycją potrawy podane na stole w wigilijny wieczór powinny być bezmięsne i co ważne przygotowane bez użycia tłuszczów zwierzęcych. Wigilijny post jest zwyczajem raczej przestrzeganym, ale w wielu wyznaniach chrześcijańskich nie jest on nakazem. Dobrym przykładem są tradycyjne potrawy podawane tego dnia w Norwegii.
Pielęgnowanie tradycyjnych zwyczajów i rytuałów świątecznych związane jest z przekazywaną z pokolenia na pokolenie wiedzą.
Ludowy czy przedchrześcijański rodowód wielu zwyczajów sprawia, że mieszają się symbole religijne i pogańskie przesądy. Dlatego jedne jak i drugie nadają tym Świętom szczególnego kolorytu. Świadomość tego podwójnego pochodzenia symboli zwyczajów świątecznych pozwala lepiej zrozumieć ich znaczenie.
Oto symbole i zwyczaje bożonarodzeniowe:
Sianko pod obrusem – wywodzi się jeszcze z czasów pogańskich i ma związek z dawnym kultem agrarnym. Tradycja nakazuje aby siano położyć pod obrusem. Symbolizuje to narodzenie Jezusa w ubóstwie.
Pierwsza gwiazdka – To symboliczne nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, oznaczającej narodziny Jezusa. Gwiazdę na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie. Pierwsza gwiazda to znak że można rozpocząć wigilijną wieczerzę.
Wspólna modlitwa – kolację wigilijną rozpoczyna modlitwa i czytanie fragmentu Ewangelii wg św. Mateusza lub Łukasza, dotyczącego narodzin Jezusa.
Opłatek – łamanie się opłatkiem ze wszystkimi uczestnikami wieczerzy jest najważniejszym punktem. Gest ten zbliża ludzi, symbolizuje silne więzi rodzinne i chęć dzielenia się owocami swojej pracy z bliskim. Dawniej w przypadku barku opłatka dzielono się chlebem.
Tradycje i symbole Bożonarodzeniowe
Dodatkowe nakrycie – na wigilijnym stole ustawia się dodatkowe nakrycie przeznaczone dla niezapowiedzianego gościa. To także wyraz pamięci o naszych bliskich, którzy są nieobecni, np.nie mogli dotrzeć na wieczerzę lub tych którzy zmarli.
Świeca wigilijna – to zwyczaj z Holandii. W wigilijny wieczór przed wejściem do domu ustawiano płonącą świecę. Światło to jest symbolem zaproszenia do rodziny Marii i Józefa.
Szopka bożonarodzeniowa – zwyczaj ustawiania z figurek sceny Bożego Narodzenia lub chociaż samego żłobka z sianem i leżącą w nim figurką symbolizującą małego Jezusa. Ta tradycja sięga XIII wieku.
Potrawy świąteczne – wszystko zależy od regionu i tradycji rodzinnych. Zwyczajowo jednak na stole powinny znaleźć się wszystkie płody ziemi czyli coś z sadu, coś z wody, z pola i coś z lasu. Trzeba pamiętać, że potraw powinno być dwanaście. Spróbowanie każdej potrawy ma zapewnić szczęście na cały nadchodzący rok.
Choinka– jako drzewko bożonarodzeniowe pojawiło się w XVI wieku, ale prawdopodobnie już wcześniej występowało jako rajskie „drzewo poznania dobra i zła” w misteriach o Adamie i Ewie. W wigilijny wieczór pod choinką znajdujemy prezenty, przyniesione, w zależności od regionu, przez Aniołka, Dzieciątko, Gwiazdkę, Gwiazdora lub Świętego Mikołaja.
Wspólne kolędowanie– Śpiewy, w które zaangażowani są wszyscy uczestnicy wieczerzy. Dawni Słowianie nazwy tej używali również odnośnie do Święta Godowego. Kolędowaniem nazywano również rytuał obchodzenia domów przez grupy przebierańców którzy śpiewali i przynosili życzenia pomyślności.
Potrawy na stole wigilijnym.
Według tradycji powinno być ich dwanaście. Oto lista:
-BARSZCZ CZERWONY Z USZKAMI (w niektórych regionach zamiast barszczu możemy zjeść: biały żur, zupę owocową lub zupę rybną)
-ZUPA GRZYBOWA
-KARP (smażony lub w galarecie)
-RYBA PO GRECKU
-ŚLEDŹ (np. w oleju, occie, śmietanie i śledź tzw. pod pierzynką.)
-KAPUSTA Z GROCHEM
-KAPUSTA Z GRZYBAMI
-PIEROGI Z KAPUSTĄ i GRZYBAMI
-PASZTECIKI Z GRZYBAMI
-KLUSKI Z MAKIEM albo MAKIEŁKI
-KUTIA ( zwyczajowo robiona jest z obtłuczonej pszenicy, ziaren maku, słodu, miodu, bakalii: różnorakich orzechów, rodzynek i innych dodatków)
-KOMPOT Z SUSZONYCH OWOCÓW
-KULEBIAK to duży, pieczony pieróg w kształcie szerokiego, spłaszczonego walca z ciasta drożdżowego lub półkruchego, nadzianego farszem mięsnym, rybnym lub warzywnym.
-MAKOWIEC
-PIERNIK
-CHLEB
-SAŁATKA( wigilijne sałatki warzywne, z tuńczykiem , z fasoli, ziemniaczana, śledziowa z buraczkami i wiele innych).
