Urlop latem – kto decyduje kiedy? Co mówi prawo pracy

Urlop latem – kto decyduje kiedy? Co mówi prawo pracy

Wielu pracowników już planuje tegoroczny letni wypoczynek. Ale kto tak naprawdę ma decydujący głos w sprawie terminu urlopu – Ty czy Twój szef?

Urlop latem. Co mówi prawo pracy

Najczęściej zadawane pytania o urlop letni:

Kto decyduje o terminie mojego urlopu?

W większości firm pracownicy mogą zgłaszać swoje preferencje dotyczące terminu urlopu. Pracodawca stara się uwzględnić te życzenia, jednocześnie biorąc pod uwagę potrzeby organizacyjne firmy. Jeśli jednak nie da się pogodzić wszystkich oczekiwań, to ostateczna decyzja należy do pracodawcy.

Masz jednak prawo do minimum trzech tygodni urlopu w tzw. głównym okresie urlopowym, czyli między 1 czerwca a 30 września – o ile tego zażądasz. Masz również prawo domagać się, by pozostała część urlopu została udzielona w sposób ciągły.

Kiedy muszę otrzymać informację o terminie urlopu?

Pracodawca ma obowiązek z odpowiednim wyprzedzeniem ustalić z Tobą lub związkami zawodowymi termin urlopu. Zazwyczaj odbywa się to w formie rozmów, gdy pracownik nie otrzyma preferowanego terminu.

Jeśli nie ma wyjątkowych przeszkód, masz prawo wiedzieć o terminie swojego urlopu najpóźniej dwa miesiące przed jego rozpoczęciem.

Co jeśli nie dojdziemy do porozumienia z pracodawcą co do terminu?

Jeśli nie uda się uzgodnić terminu urlopu w okresie głównego sezonu, to pracodawca ma prawo podjąć ostateczną decyzję. Nadal jednak możesz domagać się trzech tygodni urlopu między czerwcem a wrześniem oraz ciągłego wykorzystania pozostałego urlopu.

Czy muszę wykorzystać cały urlop?

Tak. Pracodawca jest zobowiązany zadbać o to, byś wykorzystał urlop w danym roku, a Ty masz obowiązek go wziąć.

Urlop to ważny element systemu BHP – wypoczęty pracownik to mniejsze ryzyko wypadków, mniej zwolnień lekarskich, lepsza atmosfera i większa trwałość zatrudnienia. Dlatego przepisy nakładają obowiązek jego wykorzystania.

Można jednak zawrzeć pisemną umowę o przeniesieniu maksymalnie dwóch tygodni urlopu na kolejny rok, jeśli nie zdążysz go wykorzystać. Możliwe jest również zaciągnięcie „zaliczkowego” urlopu – do dwóch tygodni z następnego roku.

Jeśli to pracodawca nie dopilnował realizacji urlopu, wszystkie niewykorzystane dni przechodzą na kolejny rok. Dotyczy to także długotrwale chorych pracowników.

Urlopu nie można „wypłacić” – musi być wykorzystany jako wolne dni. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy kończy się zatrudnienie.

Przeczytaj również: Wybory Prezydenta RP 2025 za granicą

Urlop. Nowa praca

Rozpocząłem nową pracę – czy mam prawo do urlopu?

Tak. Jeśli nie wykorzystałeś całego urlopu u poprzedniego pracodawcy, możesz wykorzystać go u nowego.

Aby pracodawca mógł Ci nakazać wzięcie urlopu, musisz mieć naliczone pieniądze urlopowe (feriepenger) z poprzedniego roku.

Zgodnie z norweską ustawą urlopową (Ferieloven), przysługują Ci:

25 dni roboczych urlopu, jeśli zatrudniłeś się do 30 września;

3 tygodnie urlopu w sezonie głównym (1.06–30.09), jeśli zacząłeś pracę do 15 sierpnia;

Przynajmniej 1 tydzień urlopu, jeśli zacząłeś pracę po 30 września.

Zacząłem nową pracę i nie mam odłożonych pieniędzy urlopowych. Czy muszę iść na urlop?

Co do zasady, aby musieć iść na urlop, powinieneś mieć odłożone pieniądze urlopowe z poprzedniego roku.

Jeśli jednak firma zamyka działalność na przykład na trzy tygodnie w ramach wspólnego urlopu, to musisz wziąć urlop, nawet jeśli nie masz pieniędzy na jego pokrycie.

Urlop. Długotrwale zwolnienie lekarskie

Jestem na długotrwałym zwolnieniu lekarskim. Czy mogę wziąć urlop?

Tak, chorzy pracownicy mogą zdecydować się na wykorzystanie urlopu. Wtedy wypłata zasiłku chorobowego zostaje wstrzymana, a pracodawca wypłaca należne pieniądze urlopowe z poprzedniego roku.

Jeśli jesteś na 100% zwolnieniu, masz prawo przesunąć urlop. Jeśli nie zdążysz go wykorzystać w danym roku, dni urlopowe przechodzą na następny. Musisz jednak poinformować pracodawcę przed planowanym urlopem i dostarczyć zaświadczenie lekarskie.

Urlop. Permittering

Jakie są zasady urlopu w czasie przestoju (permittering)?

W czasie przestoju obowiązują standardowe zasady. Możesz umówić się z pracodawcą na urlop lub pracodawca może Ci go narzucić z 2-miesięcznym wyprzedzeniem.

W czasie urlopu zasiłek z NAV zostaje wstrzymany, a Ty otrzymujesz feriepenger z poprzedniego roku od pracodawcy.

Urlop. Praca w niepełnym wymiarze

Pracuję na 60% etatu. Jak liczy się urlop?

Zasady urlopowe są jednakowe dla wszystkich. Każdemu przysługuje 25 dni roboczych (virkedager), chyba że umowa lub układ zbiorowy przewiduje więcej – np. tzw. piąty tydzień urlopu.

Nie ma znaczenia, czy pracujesz na pełny czy niepełny etat. Jeśli np. pracujesz od poniedziałku do środy, to tygodniowy urlop „kosztuje” Cię 6 dni roboczych, mimo że pracujesz tylko 3 dni. Wynika to z faktu, że ferieloven rozumie „dzień roboczy” jako poniedziałek–sobota (niedziele i święta nie są liczone).

To samo dotyczy pracowników zmianowych – jeśli np. pracujesz co drugi tydzień, to wszystkie tygodnie, w których zaplanowano urlop, liczą się jako pełne tygodnie urlopu.

Liczba przepracowanych godzin nie ma znaczenia – jeśli pracujesz pół dnia, nadal zużywasz cały dzień urlopu. Urlop nie jest naliczany w godzinach, a w dniach.

Lepsze warunki niż ustawowe mogą być ustalone indywidualnie – np. liczenie tylko dni roboczych od poniedziałku do piątku – ale to musi wynikać z umowy lub układu zbiorowego.

Możliwość wykorzystania urlopu w pojedyncze dni zależy od uzgodnień z pracodawcą. Ustawowo dotyczy to tylko dodatkowego tygodnia urlopu przysługującego pracownikom powyżej 60. roku życia.

Polub nas na facebooku i udostępnij innym nasz post