W ubiegłym roku finanse publiczne odnotowały deficyt po raz pierwszy od 1993 r. Taka jest cena epidemii koronawirusa – mówi szef sekcji Pål Sletten w Norweskim Urzędzie Statystycznym.
W ubiegłym roku deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł 112 miliardów NOK, czyli o 349 miliardów NOK mniej niż rok wcześniej.
Według Norweskiego Urzędu Statystycznego 2020 jest więc pierwszym rokiem od 1993 roku, w którym dochody publiczne są niższe niż wydatki.
– finanse publiczne miały deficyt w 2020 roku, po raz pierwszy od 1993 roku państwo ponosi znaczną część spadku dochodu narodowego, sektora prywatnego, mówi szef sekcji dotyczącej rachunków narodowych w statystykach Norwegii, PAL Sletten
– Nagroda za gospodarkę w czasie pandemii
W ubiegłym roku kryzys koronawirusa obniżył dochód narodowy brutto Norwegii o 111 miliardów koron norweskich, czyli o trzy procent.
Według Norweskiego Urzędu Statystycznego jest to spowodowane spadkiem dochodów Norwegii z produkcji krajowej, spadkiem aktywności w Norwegii kontynentalnej oraz niższymi cenami dostaw ropy i gazu z szelfu norweskiego.
– Dochód narodowy brutto gwałtownie spadł w 2020 r. O trzy procent. Ale jeśli spojrzeć na rzeczywisty dochód do dyspozycji, czyli ile pieniędzy musimy wydać, spadł on znacznie bardziej. Teraz wróciliśmy do poziomu z początku XXI wieku. Staliśmy się biedniejsi, mówi Sletten.
– Od drugiego kwartału ubiegłego roku nastąpiło pogorszenie koniunktury, ale pod koniec roku nabrała ona tempa. W pewnym sensie jest to szok, który zostawiliśmy za sobą. W ten sposób możemy nie martwić się takimi liczbami. Mówi, że taka jest cena epidemii.
Zwraca uwagę, że deficyt rządu centralnego może nie wyglądać tak źle z perspektywy czasu, ponieważ część dochodów rządu centralnego z podatków od ropy została odroczona. Dopiero w wyniku pakietu kryzysowego przyjętego przez Storting w zeszłym roku.
– Część osłabienia w 2020 r. Wynika ze zmiany dochodów podatkowych. Finanse publiczne trochę z tego zwrócą w ciągu kilku lat, mówi Sletten.
Rekordowe oszczędności
Norweski Główny Urząd Statystyczny zwraca uwagę, że wielu Norwegów straciło pracę lub zostało zwolnionych w zeszłym roku po tym, jak wiele firm miało problemy po kryzysie. Ogólnie jednak dochody gospodarstw domowych wzrosły, a oszczędności były niezwykle wysokie.
Agencja podkreśla, że stopa oszczędności osiągnęła w zeszłym roku historycznie wysoki poziom 15,4 procent. Oznacza to, że gospodarstwa domowe zaoszczędziły 257 mld NOK, dwa razy więcej niż rok wcześniej. Jednym z powodów było zmniejszenie konsumpcji.
Państwo wypłaciło duże sumy odszkodowań firmom i zwiększyło ubezpieczenia społeczne. Sletten wskazuje, że fakt, że państwo przejęło większość strat w wyniku pandemii, przyczynił się do dużej zmiany między sektorem publicznym i prywatnym.
– Efekt jest taki, że państwo ma duży deficyt, a osoby prywatne zyskują. Więc co sektor prywatny robi z tymi pieniędzmi? Nie było łatwo ich wydać, pozostało tylko oszczędzanie. Doprowadziło to do dużego wzrostu stopy oszczędności. Może to również oznaczać, że w następnej fazie zanotujemy wzrost konsumpcji, mówi Sletten.
Jeśli jednak policzyć cały kraj, oszczędności spadły w zeszłym roku o 101 miliardów koron, ponieważ sektor publiczny zaoszczędził mniej. Całkowite oszczędności Norwegii definiuje się jako dochód do dyspozycji pomniejszony o spożycie prywatne i publiczne.
Wzrost funduszu naftowego nie jest wliczany
Dochód narodowy nie obejmuje zmian wartości norweskich zasobów ropy i pieniędzy zaoszczędzonych w Funduszu Naftowym.
– To o czym mówimy to strumienie dochodów. Nie uwzględnia się jednak przeszacowań wartości Funduszu Naftowego, ponieważ nie jest to realny zysk. Mówi, że to ważne, kiedy mówimy, że państwo poniosło odpowiedzialność za większość strat.
Według Norweskiego Urzędu Statystycznego, zyski kapitałowe państwa w Funduszu Naftowym odpowiadały prawie aż 30% łącznej wartości wytworzonej w całej gospodarce w zeszłym roku.
Fundusz Naftowy osiągnął zwrot w wysokości ponad 1000 miliardów NOK zarówno w 2019, jak i 2020 roku.
