Që nga fëmijëria, ne jemi mësuar dhe ndërgjegjësuar për vetitë e mrekullueshme të vajit norvegjez të mëlçisë së merlucit. Ka shumë të vërteta në këtë - vaji i peshkut që vjen nga deti i pastër norvegjez është shumë i shëndetshëm. Megjithatë, siç rezulton, produkte të tilla përbëjnë vetëm 10% të të gjithë gamës së disponueshme në farmaci. Si funksionon ky treg?
Ashtu si ne në Facebook do të jeni gjithmonë të përditësuar.
Çfarë është vaji i mëlçisë së merlucit?
Zgodnie z definicją, tranem nazywane są oleje pochodzące z dorsza lub ryb dorszowatych. Najlepiej, gdy te łowione są w czystych wodach – np. Morza Norweskiego. Jednak dziennikarskie śledztwo przeprowadzone przez Marit Higraff i jej ekipę doprowadziło do zatrważających wniosków. Czysty tran to ok. 10% wszystkich produktów dostępnych na rynku polskim. Tak wynika z reportażu pt. “Omega3 – czyim kosztem?”, który został przetłumaczony na język polski.
Ishte viti 2009
Reportaż został nakręcony w kwietniu 2009 roku. W toku jego kręcenia Marit Higraff (reżyserka) dowiedziała się, że większość produktów “tranowych” wypełniona jest olejem pochodzącym z ryb południowoamerykańskich. Najbardziej kontrowersyjną kwestią pozostaje to, że łowiska tych ryb nie należą do – delikatnie rzecz ujmując – najczystszych.
Vaji norvegjez i mëlçisë së merlucit nga… Peruja dhe Kili
W toku dziennikarskiego śledztwa okazało się, że większość produktów z “norweskim” tranem zawierało oleje rybne pochodzące z takich gatunków, jak sardynki lub anchois. Zatrważający jest również fakt, że znajdowały się w nich również mieszanki niewiadomego pochodzenia. Co więcej – okazuje się, że ponad 70% “norweskiego tranu” pochodzi właśnie z Chile lub Peru. Tak dla przykładu – chociażby w jednym tylko mieście Chimbote w Peru znajduje się 50 norweskich fabryk produkujących kapsułki z tranem.
Standarde të ulëta prodhimi
Gjithashtu rezultoi se vetë procesi i prodhimit të kapsulave të vajit të peshkut prodhon shumë ndotje mjedisore. Të gjitha sepse ujërat e zeza industriale trajtohen dhe asgjësohen në mënyrë jo të duhur te deti. Efekti? Më shumë se 53 milionë metra kub llum shtrihen në shtratin e detit. Këto janë mbetje të prodhimit që janë helmuese për të gjithë ekosistemin.
Sardelet nga një vend i ndyrë peshkimi
Në të njëjtin det ka terrene peshkimi, ndër të tjera: sardelet. Peshkatarët shpenzojnë shpesh 30 orë duke kapur këta peshq. Prandaj, jo vetëm që janë të kontaminuar me një mjedis të papastër, por shpesh arrijnë në fabrikë tashmë të dëmtuar. Kjo rezulton në cilësinë e tyre të ulët dhe efektet e dyshimta për promovimin e shëndetit.
Ka alternativa
Z powyższego wynika jednoznacznie – “norweski tran” wcale nie jest taki norweski. Na pewno też nie zawiera deklarowanych właściwości poprawiających zdrowie. Sam olej nie pochodzi z dorszów oraz ryb dorszowatych – w znacznej mierze wykorzystywane są sardynki pochodzące ze skażonych łowisk. Zanim dotrą one do fabryki, zdążą się już popsuć, ponieważ rybacy często spędzają ponad 30 godzin na morzu. Alternatywą są np. polskie oleje lniane, które również zawierają w sobie niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.