. NORSK TEKST NEDENFOR
Aktorki i wokalistki Anna Bugajska i Ewelina Cassette oraz kompozytor i pianista – Dawid Sulej Rudnicki stworzyli muzykę do szwedzkiego filmu niemego p. t. SKARB RODU ARNE (HERR ARNES PENGAR) z 1919 roku. Trójka charyzmatycznych artystów z Krakowa dzieli się wrażeniami ze swojej pracy twórczej nad niepowtarzalną ścieżką dźwiękową, opartą na polskich pieśniach tradycyjnych. Muzycy inspirują do podróży w czasie, odkrywania historycznych związków Polski ze Skandynawią sięgających jeszcze XVI-ego wieku, a także łączenia tego, co odmienne w nową, odświeżającą całość.
Połączyliście skandynawski film z polską muzyką tradycyjną. Czy stoi za tym jakaś historia, przyczynek do takiego właśnie skandynawsko-polskiego połączenia?
Dawid Rudnicki, pianista, kompozytor i aranżer:
— Akcja filmu dzieje się w czasach Jana Trzeciego Wazy, którego żoną była Katarzyna Jagiellonka, która sprowadziła do Szwecji, na dwór szwedzki, bardzo wielu polskich muzyków z Polski. Od tego momentu datują się dość intensywne polsko-skandynawskie kontakty muzyczne (…). Polska muzyka tradycyjna wywarła wpływ na muzykę skandynawską, ale to Skandynawowie bardziej kultywują tę tradycję. Na przykład jest taniec narodowy szwedzki, który się nazywa “polska”, ale Polacy o tym w ogóle nie wiedzą, przynajmniej większość Polaków… To jest ciekawe, a myśmy chcieli tę tradycję w jakiś sposób kontynuować.
Podobno tworząc ten projekt sięgnęliście do zbiorów tysięcy pieśni ludowych ze wszystkich regionów Polski?
Anna Bugajska, aktorka i wokalistka:
— Sięgnęliśmy po dwa tomy ze zbiorów Oskara Kolberga. Dokładnie po tomy “Góry” i “Podgórze”. Kilka pieśni jeszcze pochodzi z tomu “Świętokrzyskie pieśni”.
Czy ten kulturowy mariaż, to przeplatanie ze sobą różnych wpływów i kultur ma jakąś pozamuzyczną moc? Oddziałuje w jakiś sposób na Was jako twórców i na Waszą publiczność?
Dawid Rudnicki:
— Co do publiczności, trzeba by zapytać publiczność. Natomiast na nas na pewno to oddziałuje. Na pewno jest to bardzo inspirujące, że mamy do czynienia z filmem szwedzkim i to jeszcze nakręconym sto lat temu, co dodatkowo potęguje tę krzyżówkę kultur, bo to jest jakby sięgnięcie do czegoś naprawdę starego. I to jest świetne.
Pochodzisz z Orawy – regionu w górach, w którym do dziś bardzo żywe są tradycje muzyki ludowej. Czyli właściwie ta muzyka płynie w twojej krwi. Jaka jest więc Twoja osobista perspektywa, a może nawet relacja z taką właśnie muzyką?
Dawid Rudnicki:
— A czy ja mogę odpowiedzieć na to pytanie? Grając z Anią, pracując za nią, czuję, że mam ogromne wsparcie osoby, która jest w tej muzyce, czyli tradycyjnej muzyce, zakorzeniona. Ma ona dużą wiedzę i jest z nią bardzo, że tak powiem, organicznie zespolona.
Anna Bugajska:
— O tym się nie myśli, to się czuje po prostu!
Dawid Rudnicki:
— Ta organiczność w śpiewie Ani jest bardzo zauważalna dla mnie jako akompaniatora. I to jest bardzo istotne, i to jest bardzo ważny czynnik przy pracy w tym projekcie.
Anna Bugajska:
— Muzykę trzeba czuć. Można o niej dyskutować, ale to wtedy jest bez sensu.
Jakie jest jedno słowo, którym opiszecie ten dzisiejszy wieczór, spędzony w sali Kina we Fredrikstad?
Anna Bugajska (wraz z Eweliną Cassette, w dwugłosie):
— Znam jedno takie słowo po norwesku: fantastisk! (śmiech)
Rozmowa odbyła się we Fredrikstad kino podczas Polske filmdager 2021 w związku z pokazem filmu niemego SKARB RODU ARNE (HERR ARNES PENGAR) (Mauritz Stiller, Szwecja 1919) z muzyką live w wykonaniu Trio GŁOSOWIR, dziś występującym w rozszerzonym składzie jako zespół BUKORU.
“” – to 1 odcinek z drugiego sezonu miniserii wywiadów “Polska w Twoich oczach, Norwegia w moich oczach”. Kliknij i obejrzyj cały odcinek tutaj
NORSK TEKST
Om å gi nytt liv til en gammel kinoverden
Skuespillerne Anna Bugajska og Ewelina Cassette, og komponisten og pianisten Dawid Sulej Rudnicki, har laget musikk til den svenske stumfilmen HERR ARNES PENGAR) fra 1919. De tre karismatiske artistene fra Kraków deler her sine tanker knyttet til deres kunstneriske arbeid med det enestående musikksporet, som er basert på polske tradisjonelle sanger. Musikerne tar oss med på en reise i tid og avslører at det har vært historiske forbindelser mellom Polen og Skandinavia siden det 16. århundre. De oppmuntrer ellers til å sette de ulike kulturperspektivene sammen i en ny, mangfoldig helhet.
Dere har satt sammen en skandinavisk film med polsk tradisjonell musikk. Er det noen historie som ligger bak det, som var en spire til nettopp denne blandingen?
Dawid Rudnicki, pianist, komponist og arrangør:
— Handlingen utspiller seg mens Johan III er konge av Sverige. Hans kone var polske Katarzyna Jagiellonka, som brakte til Sverige, til det svenske hoffet, veldig mange polske musikere fra Polen. Siden den gang har polsk-skandinaviske kontakter i musikkmiljøet blitt enda tettere. (…) Polsk tradisjonell musikk har påvirket skandinavisk musikk, og skandinaver dyrker faktisk denne tradisjonen. Det finnes f.eks. en svensk folkedans som heter “polska”, men polakker vet ikke om det i det hele tatt, de fleste polakkene, i hvert fall … Det er spennende, så vi ønsket å fortsette denne tradisjonen på et eller annet vis.
Er det sant at dere har funnet frem til tusener av folkesanger fra alle regionene i Polen ved å skape dette prosjektet?
Anna Bugajska, skuespiller og vokalist:
— Vi tok i bruk to bind fra samlingene til den polske etnografen Oskar Kolberg. Det var bindene “Fjell” og “Foten”, for å være presis. Noen flere sanger stammer fra bindet “Świętokrzyskie – sanger”.
Er det sånn at denne kulturelle broen, denne sammenflettingen av ulike innflytteser og kulturer har noen påvirkningsmakt uten det musikalske? Føler dere at det påvirker dere som skapere eller vårt publikum på noen måte?
Dawid Rudnicki:
— Hva publikum synes, burde vi spørre dem selv om. Men det påvirker oss, absolutt. Det er sikkert svært inspirerende at vi har å gjøre med en svensk film, og i tillegg en som ble laget for ett hundre år siden, som ytterligere forsterker dette krysset av kulturer, fordi det er som å nå frem til noe virkelig gammelt. Og det er flott.
Du stammer fra Orawa, en fjellregion i Polen, der folkemusikk fremdeles er veldig levende. Man kan si at du har denne musikken i blodet. Hva er da ditt personlige ståsted til, eller til og med din relasjon til, denne musikken?
Dawid Rudnicki:
— Kan det være jeg som får lov til å svare på det? Jeg vet ikke, svarer absolutt ikke på vegne av Anna, men jeg vil bare si at når jeg akkompagnerer henne, jobber med henne, føler jeg at jeg får en enorm støtte fra en person som er forankret i denne musikken, altså den tradisjonelle musikken. Hun har mye kunnskap og er veldig, så å si, dypt integrert, nesten organisk forent med den.
Anna Bugajska:
— Man tenker ikke på det, bare føler det!
Dawid Rudnicki:
— Denne følelsen av det organiske i Annas sang er veldig merkbar for meg som akkompagnatør. Og det er veldig viktig, en svært viktig faktor under arbeidet med dette prosjektet.
Hvis dere skulle beskrive denne kvelden på Fredrikstad kino med ett ord, hva ville det være?
Anna Bugajska (sammen med Ewelina Cassette):
— Jeg kan et slikt ord på norsk: “fantastisk”!
Samtalen ble innspilt på Fredrikstad kino under Polske filmdager 2021, i forbindelse med visningen til stumfilmen HERR ARNES PENGAR (Mauritz Stiller, Sverige 1919). Musikken ble laget live av trio GŁOSOWIR. I dag opptrer de som et større band under det nye navnet BUKORU.
“Om å gi nytt liv til en gammel kinoverden” – er den første episoden fra det andre sesongen til mini-intervjuserien “Polen i dine øyne, Norge i mine øyne”. Klikk her og se hele episoden:
