Macallimiintu waxay codsan karaan waxbarasho dheeraad ah dayrtan. Laga soo bilaabo 2015, waxaa jira 12 oo macallimiin ah oo yar oo aan ku takhasusin xisaabta, norwejiga iyo Ingiriisiga.
– Tani waxay muujinaysaa in horumarku uu ku socdo jihada saxda ah. Waxay ardayda siisaa deeq waxbarasho oo wanaagsan. Sidoo kale, waxaa weli na horyaalla shaqo, waxaana muhiim ah in mudnaanta la siiyo macallimiinta buuxiya shuruudaha aqoonta, ayuu yiri wasiirka waxbarashada iyo isdhexgalka Guri Melby.
Bixinta macalimiinta
Bogga internetka/matoorka raadinta ee macallimiinta doonaya inay sii wataan waxbarashadooda sannad dugsiyeedka soo socda ayaa la furi doonaa Febraayo 1. Ilaa hadda, laga soo bilaabo 2014, 40 oo macalimiin ah ayaa ka faa'iideystey bixinta waxbarasho dheeraad ah oo maadooyin kala duwan ah. 000 macalin oo xisaabta ah ayaan weli ku takhasusin maadadan. Isla sidaas oo kale ayaa khuseeysa 7350 oo macalimiin Ingiriis ah iyo 8000 oo macalimiin norwiiji ah.
- Macallimiinta leh karti-xirfadeed adag ayaa muhiim u ah dugsiga halkaas oo ardaydu ku horumariyaan oo ay wax ku bartaan sidoo kale ardayda laftooda. Taasi waa sababta aan u sii wadno inaan diirada saarno waxbarashada dheeraadka ah. Hadafka waa in dhammaan macalimiinta dhiga xisaabta, Ingiriisiga iyo norwejiga ay helaan takhasus ku filan deyrta 2025, ayay tiri Melby.
Dawladdu waxa ay saddex jibaartay maal-gelinteeda waxbarashada macallimiinta tan iyo sannadkii 2014. Xilliga kama dambaysta ah ee dadka danaynaya inay codsadaan waa March 1.
Xaalada ayaa la filayaa inay soo hagaagto dayrta
- Waxaan ognahay in dhibaatooyin badan ay hadda ka jiraan iskuulada oo ay ugu wacan tahay Covid-19, laakiin xaalada ayaa la filayaa inay soo hagaagto dayrta. Sidaa darteed, waxaa muhiim ah in degmooyinka ay dejiyaan qorshe ku saabsan sidii ay uga soo bixi lahaayeen shuruudaha takhasuska. Macallimiin badan ayaa raba inay horumariyaan shahaadooyinkooda xirfadeed, kuwa dhammaystay waxbarashada sare waxay aaminsan yihiin inay ku fiicnaadeen waxbaridda, ayay tidhi Melby.
Laga bilaabo 1da Agoosto 2025, dhammaan macallimiinta wax ku bara Ingiriisi, xisaab, Noorwiiji, Luqadda calaamadaha Norwey iyo Saamiga ee dugsiga hoose waa in ay haystaan ugu yaraan 30 buundooyinka maaddooyinkan. Macalimiinta dugsiga sare waa in ay haystaan ugu yaraan 60 dhibcood.
Waajibaadka degmooyinka ee waxbarashada macalinimo ee dheeraadka ah
Degmooyinka iyo mulkiilayaasha dugsiyada gaarka ah ayaa mas'uul ka ah hubinta in macalimiintu ay buuxiyaan shuruudaha aqoonta. Sannadkii hore, 5775 ka mid ah 11 codsade ayaa helay dalabyo.
Ma aha oo kaliya xisaabta, norweji iyo Ingiriisi
Macallimiintu waxay kaloo codsan karaan waxbarasho dheeraad ah oo ku saabsan maadooyinka aan ahayn xisaabta, norwejiga iyo Ingiriisiga. Tani waxay khusaysaa, tusaale ahaan, maadooyinka la taaban karo iyo bilicda, waxbarashada gaarka ah, barida luqadda labaad iyo xirfadaha kombiyuutarka.
Waxa kale oo deeqdan loogu talagalay macallimiinta dugsiyada barbaarinta, barayaasha takhasuska leh iyo macallimiinta xirfadaha. Laga bilaabo maanta, portal/matoorka raadinta sidoo kale wuxuu u furan yahay macalimiinta doonaya inay noqdaan macalimiin khaas ah, macalimiin xanaano iyo macalimiin xirfadeed.
Waxbarashada macalinka takhasusay
Waxbarashada khaaska ah ee macalinka waxaa loogu talagalay macalimiinta doonaya xirfad macalinimo. Kooxda la beegsanayo waa macalimiin leh ugu yaraan 60 dhibcood iyo ugu yaraan saddex sano oo waayo-aragnimo ah oo ku saabsan barista maadada ama goobta waxbarashada barbaarinta loogu talagalay.
Tayada wanaagsan ee bixinta xanaanada
Iyada oo qayb ka ah dadaalka dawladda ee lagu wanaajinayo tayada bixinta xanaanada, waxaa la qorsheeyay in 2021/22, ku dhawaad 900 oo macalimiin ah oo xanaano ah ay qaadi karaan waxbarasho dheeraad ah. Waxyaalaha kale, waxay codsan karaan waxbarasho horumarineed oo dheeraad ah barashada luqadda iyo luqadda carruurta. Hogaaminta barbaarinta iyo deegaanka waxbarashada iyo waxbarashada gaarka ah.
Macallimiinta farsamada gacanta waxay ka dalban karaan waxbarasho dheeraad ah sagaal jaamacadood (UH), kuwaas oo socda hal ama laba semester oo bixiya 15 ama 30 dhibcood. Waxbarasho dheeraad ah ayaa lagu bixiyaa hal ama in ka badan oo maaddo ah: hababka barbaarinta iyo tacliin xirfadeedka, maaraynta fasalka, aqoonta iyo kormeerka ardayga, iyo kartida xirfadeed.
Macluumaad dheeri ah oo loogu talagalay kuwa xiiseynaya horumarinta xirfadeed ee Studitilbud 2021 (udir.no)
Xigasho: regjeringen.no
